За оние што живеат со врзани очи

Светило за телото е окото. И така, ако твоето око биде чисто и целото твое тело ќе биде светло; ако, пак, твоето око биде лошо, целото тело ќе ти биде темно. И така, ако светлината, што е во тебе, е темнина, тогаш каква ли ќе е темнината? Никој не може да им слугува на двајца господари: оти, или едниот ќе го замрази, а другиот засака; или кон едниот ќе се приврзе, а другиот ќе го презре. Не можете да им служите на Бога и на Мамона. Затоа ви велам: немојте да се грижите за душата – што ќе јадете или што ќе пиете; ниту за телото, во што ќе се облечете. Зар не чини душата повеќе од храната, и телото – од облеклото? Погледајте ги птиците небески; тие ни сеат, ни жнеат, ниту во амбар собираат; но вашиот Отец ги храни. Зар не сте вие многу поскапи од нив? A кој од вас, грижејќи се, може на својот раст да му придаде макар еден лакот? Зошто се грижите и за облеката? Погледајте ги полските кринови како растат: не се трудат, ниту предат; но ви велам дека ни Соломон, во целата своја слава, не се облече така, како еден од нив; па, ако полската трева, што денеска постои, а утре во оган се фрла, Бог така ја облекува, а колку повеќе вас, маловерни!? Па затоа не грижете се и не говорете: што да јадеме, или што да пиеме, или во што да се облечеме? Зашто сето тоа го бараат незнабошците, а вашиот Отец небесен знае дека за сето ова имате потреба. Но барајте го најнапред царството на Бога и Неговата правда, и се ова ќе ви се придаде.

Од Светото евангелие според св. апостол Матеј (6, 22-33).

Oна што е вечно во минливото може да го види само оној што има постојан мир на душата. Мирната душа ја привлекува Божјата благодат, а благодатта ни дарува слобода од темнината на овој свет.

Човек кој има образование во световната смисла на зборот, како по правило, не може да ги реши ниту своите внатрешни проблеми. Вистинската образованост на умот се пројавува во мирот што го носи мудроста. Духовното образование значи отсуство на страсти, што му носи благодат на срцето. Образованието на душата се состои во нејзиното откажување од егоизмот и стекнување на радоста на спасението и осветувањето.

Опкружени сме со надворешниот и со внатрешниот свет. Надворешниот свет е свет на илузии, во кој доминира суровиот цар наречен „Јас“ или „Мое“. Овде луѓето сурово ги експлоатираат другите и извлекуваат максимална корист за себе со уништување на внатрешните резерви на планетата.

Тука владее атмосфера на глупави планови и празни мечтаења. Луѓето кои живеат на ова ниво се сметаат себеси за експерти за сè што постои и веруваат дека со помош на логика и со силна волја може да се постигне успех во секоја работа. Главната смисла на нивниот живот е личната добивка, за која ќе се употребат сите средства.

Меѓутоа, во внатрешноста на овој свет постои друг свет. Тој е недостапен за слепите луѓе кои живеат само за своја корист. Светлината на другиот свет е видлива само за оние кои имаат духовен вид. Љубовта и сочувството, состраданието владеат во духовниот свет. Духовната пракса, исповедта и борбата против гревот се само подготвителни степени кои мора да се поминат на патот кон Царството Небесно. Но, само оние кои вистински го довериле целиот свој живот во Божјите раце, можат да станат граѓани на тоа Царство.

Човечкиот дух не може да се притесни во никакви шеми или дефиниции. Во него, а не некаде надвор, се случува средбата со Христос. Човечкиот дух е создаден според образот и подобието на Бог Троица, кој се вселува во нас ако ја најде душата уредена и исчистена од страстите. Заедно со Троица, во нашиот дух влегуваат и сите светии, предводени од Пресветата Владичица наша Богородица.

Но, за жал, човечкиот ум, како по правило, е преокупиран со надворешниот свет или со „битувањето“ (св. Софрониј Сахаров). Овој гревовен ум е изворот на сите наши неволји. Колку повеќе му даваме умствена храна, тој станува сѐ поненаситен. Нашиот ум, каде и да се сврти, секаде се чувствува лошо. Насекаде наоѓа тага и страдање. Овој ум постојано е незадоволен од нешто и негодува. Неговите многубројни приврзаности ги потопуваат чувствата на една личност во надворешниот свет. Неразбирањето на ова повлекува последователни бескрајни страдања, грижи и таги.

Така, поминувајќи го целиот свој живот во поправање на надворешните ситуации и настани, луѓето повторно и повторно се осудуваат себеси да продолжат да живеат во страдања; сè додека човекот не се ослободи од сите свои приврзаности, од кои главна е неговиот егоизам. За да бидеш автентичен, треба да се спознаеш себеси. За да станеш богоподобен (сличен на Бог), треба да го познаеш Бога.

Не можеме да се спознаеме себеси или Бог преку нашиот интелект. Нашата душа живее со ум кој е заробен од страстите. Мора да научиме да живееме, не преку умот, туку со срцето, бидејќи само преку него може да ја стекнеме Мудроста на Светиот Дух, на која не ѝ е потребен никаков интелект. Божествената мудрост не е исто што и човечките мисли, таа е духовно знаење на кое не му се потребни ниту паметење, ниту учебници. Бог, кој е самата Вистина, е скриената основа на нашето лично постоење. Во него живее сета полнота на знаењето, на знаењето и на среќата. А тоа знаење не го наоѓаат паметните и образованите, туку кротките и смирените.

Христос во ова евангелско четиво нè потсетува дека границата помеѓу Светлината на животот и бездната на смртната темнина поминува во нас самите. „Светилник на телото е окото“ (умот – преп. Нил Синајски). Ако твојот ум е светол и чист, тогаш ќе има живот во тебе. Ако твојот ум е темен, мрачен и недуховен, тогаш веќе си во црниот ад на сопственото небитие, дури и ако твоето тело е меѓу прекрасните билки на алпските ливади.

Сè што ни се чини дека се случува околу нас, сè што се случува во светот, најчесто е фантазија на нашиот ум. Нашиот паднат ум гледа само смрт во сè околу нас. Нашиот ум генерира стравови кои, според неговото мислење, неизбежно мора да ни се случат во иднина, црта мрачни перспективи, наоѓа зло во сè, осудува, мрази, се лути, се гневи, нѐ тера во себе да преживуваме многу неволји кои може и воопшто да не се случат. Ние самите на себе сме џелати и мачители.

Целата разлика помеѓу животот и смртта, светлината и темнината е видлива кај дете кое безгрижно си игра, се радува на сѐ, и старец кој постојано негодува и е незадоволен од сѐ. „Бидете како деца, зашто на таквите е царството Божјо“ – тоа е повик да се носи во себе светлината на животот, да се учи уметноста на радувањето, способноста да се восхитуваш на убавината на светот. За едно дете, животот самиот по себе е неисцрпен извор на радост и инспирација. Но, каде исчезнува овој безгрижен, весел небесен жител низ годините? Зошто неговото место го зазема мрморлив, незадоволен старец? Како настанува оваа метаморфоза?

Целата работа е во тоа што, како што расте човекот, сѐ помалку живее и сѐ повеќе се стреми кон некаде или кон нешто. Родители, тоа се веќе возрасни деца, кои ја изгубиле способноста да се радуваат и ја заборавиле пролетта на своето детство, ги принудуваат своите деца да станат такви, какви што станале тие. Волчјите закони на социјалната глутница ги диктираат нивните правила на заедницата. Конкурентната способност станува доминантна цел, а главната задача е да се заземе профитабилно место во јерархијата на човечкиот мравјалник. И Светлината на вечниот живот го напушта окото на умот на нашите деца, а нејзиното место го зазема „темнината над бездната“.

Децата се учат да се усогласат, но со што? Со безумството на земниот живот. Од рајското детство тие мора да пристигнат во адот на секојдневието.

Бог ги определил границите на нашиот живот и тие не зависат од тоа колку пари имаме на сметката. Тие не зависат од разновидноста на храната што ја јадеме. Затоа, „прво барајте го“ – нѐ поучува Спасителот – „Божјото Царство и Неговата правда“, а останатото – не е ваша грижа. Но, сè уште имаме средства да се вратиме во изгубениот рај. И многу луѓе успеале да ги искористат и станале деца „на коишто е царството Божјо“.

Бог не нè повикува на блажено детско „неправење ништо“. Не велиме да ги скрстиме рацете и да чекаме гавран, како на пророкот Илија, да ни донесе дома парче леб. Не, Христос едноставно нѐ предупредува: „Вие сте мои деца. Ги знам вашите потреби и си спомнувам за нив, не заборавајте го тоа“. Оние кои го заборавиле тоа, никогаш не можеле да влезат во Ветената земја и да ги остават своите коски во Синајската пустина. Истото може да ни се случи и нам во пустината на обезбожниот свет, ако го изгубиме главното што го имаме – верата во Бога.

Сè додека со нашите умови владее „похотта на телото, похотта на очите и гордоста на животот“ (1 Јн 2, 16), смртта и темнината ќе царуваат во нашите души. Очите на таквите луѓе стануваат очи на труп – бесмислени и мртви. Овие живи мртовци привремено се возбудуваат од нечисти задоволства, како што и трупот реагира на струен удар. За нив смрдеата на страстите и мирисот на лошите мисли стануваат електричен спроводник.

Показател за жива душа е нејзиното стремење кон вечниот Живот. Ако не постои такво стремење, тогаш таа е жив труп. И колку книги за Вечниот живот да прочита таквата душа, таа никогаш нема да ги разбере, бидејќи веќе е мртва.

Надворешниот свет виси во темнината на твојот череп како вештачки создаден холограм, а Живиот Бог неуморно те чека во твоето духовно срце. Само во своето срце може да ја најдеме светлината што може да ја осветли темнината на нашата душа. Кога го гледаме светот со мртви очи, го доживуваме како мноштво ствари и предмети. Но, всушност постои само Бог. А ние постоиме само затоа што постои Бог, Кој нè создал според Неговиот образ и подобие.

Бог е Светлина (1 Јн 1, 5), а светлина е и човекот што Тој го создал, човекот кој ја заборавил својата вистинска природа. Не посакувај ништо друго освен Бога, и ќе добиеш сè. Ако посакаш нешто друго освен Него, ќе го изгубиш и Бога и сè друго. Оној што не се прилепува за ништо во овој живот, стекнува вистинско спасение, бидејќи спасението е Христос, Кој со Својата Љубов ги спаси сите. Прилепувајќи се, приврзувајќи се за многу нешта, го губиш главното и единственото. А Главното и Единственото е само Бог, кој те чека во твоето духовно срце.

Превод: протојереј-ставрофор А.П. Извор: https://spzh.live/ru/chelovek-i-cerkovy/81149-tem-kto-zhivet-s-povjazkoj-na-hlazakh